Της Θεοδώρας Γιάγκου
Του φόρεσαν ηχομονωτικά ακουστικά, μάσκα αερίων, παρωπίδες και αλυσόδεσαν τα χέρια του με τη μέση και τη μέση με τους αστραγάλους του. Το «πακέτο» ήταν έτοιμο για να σταλεί από το Πακιστάν στην Αμερική. Ο Murat Kurnaz, ένας 19χρονος που ταξίδεψε από τη Γερμανία στο Πακιστάν με στόχο να μάθει περισσότερα γύρω από τη θρησκεία του, έγινε μέσα σε λίγα λεπτά ο μεγάλος εχθρός της Αμερικής. Ένα ακόμη νούμερο που αντιστοιχούσε σε ένα συγκεκριμένο κελί στη φυλακή του Γκουαντάναμο. Χτισμένη επάνω σ’ έναν απόκρημνο, βραχώδη λόφο στην Κούβα, μακριά από το αμερικάνικο νομοθετικό πλαίσιο, η φυλακή αυτή συμβόλιζε την υπόσχεση της κυβέρνησης George Bush στον αμερικανικό λαό ότι δεν θα υπάρξει άλλη μία 11η Σεπτεμβρίου.
Οι πρώτοι κρατούμενοι έφθασαν στο Γκουαντάναμο στις 11 Ιανουαρίου του 2002, χωρίς, όμως κανένας να μπορεί να εγγυηθεί την ενοχή τους. Ήταν ή όχι εκπρόσωποι της τρομοκρατικής απειλής που αιωρείτο ακόμη επάνω από την Αμερική; Η αλήθεια δεν ενδιέφερε κανέναν -σε μια χώρα που κόμπαζε πάντα ότι είναι η πιο δημοκρατική. Οι πρακτικές με τις οποίες οι αμερικανικές Αρχές εντόπιζαν και καταλάμβαναν τους κρατούμενους, οδήγησαν πολλές αθώες ψυχές πίσω από τα σίδερα. Όπως έγινε γνωστό, τους εξαγόραζαν από τις υπηρεσίες πληροφοριών του Πακιστάν ή από πολέμαρχους του Αφγανιστάν. Ο Murat έμαθε αργότερα ότι ο ίδιος αγοράστηκε για 3.000 δολάρια. «Είχαν μοιράσει χιλιάδες φυλλάδια, όπου υπόσχονταν ότι όποιος παρέδιδε υπόπτους σχετιζόμενους με τους Ταλιμπάν ή την Αλ Κάιντα, θα έπαιρνε “αρκετά χρήματα για να φροντίσει την οικογένειά του και το χωριό του για το υπόλοιπο της ζωής του”».
O Murat Kurnaz
Στην πιο αμφιλεγόμενη φυλακή στην ανθρώπινη ιστορία, φυλακίστηκαν ως ύποπτοι για τρομοκρατία περισσότερα από 750 άτομα, χωρίς καμία δίκη, ενώ μόνο σε 10 από αυτά απαγγέλθηκαν κατηγορίες για τρομοκρατία. Ενοχοποιητικά στοιχεία για τους υπόλοιπους φυλακισμένους δεν προέκυψαν ποτέ και γι’ αυτό οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να αποσπάσουν με τη βία μια ομολογία. Ακόμη κι αν αυτή η «ομολογία» ήταν απλά ο τρόπος του κρατούμενου να βάλει ένα τέλος στο βασανισμό του. Οι φύλακες υπέβαλλαν όλα αυτά τα χρόνια τους κρατούμενους σε σεξουαλική ταπείνωση, τους ανάγκαζαν να στέκονται γυμνοί και να δέχονται τον χλευασμό θηλυκών φυλάκων, ουρούσαν επάνω σε ό,τι οι κρατούμενοι είχαν ιερό: το κοράνι τους, τους κρεμούσαν ανάποδα για ώρες και τους έκλειναν σε ένα δωμάτιο με δυνατή μουσική για να μην κοιμηθούν. «Κι όταν κάναμε απεργία πείνας, μας έδεναν σε μια καρέκλα και μας περνούσαν ένα σωλήνα από τη μύτη στον οισοφάγο και από εκεί στο στομάχι. Ήταν πραγματικά επώδυνο» έγραψε ο Murat Kurnaz σε άρθρο του μετά την αποφυλάκισή του. Ήταν από τους λίγους τυχερούς καθώς είχε γερμανική υπηκοότητα και η χώρα του κατάφερε να τον πάρει πίσω.
Ακτιβιστές διαμαρτύρονται για τα βασανιστήρια στο Γκουαντάναμο
Σήμερα, παραμένουν στο Γκουαντάναμο 91 άτομα, από τα οποία τα 45 έχουν εγκριθεί γι’ αποφυλάκιση. Οι υπόλοιποι είναι αντιμέτωποι με την επ’ αόριστον κράτηση γιατί δεν μπορούν να διωχθούν ποινικά, αλλά θεωρούνται επικίνδυνοι για ν’ αποφυλακιστούν. H κυβέρνηση Bush επαναπροσδιόρισε τον πόλεμο σαν κάτι που θα μπορούσε να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Δημιούργησε μια μόνιμη κατάσταση εξαίρεσης, στην οποία επιτρεπόταν η φυλάκιση ανθρώπων με την υποψία ότι είναι τρομοκράτες και η επανειλημμένη καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. Σ’ αυτή την τοξική κληρονομιά θέλει να βάλει τώρα ένα τέλος ο Barack Obama, πριν το τέλος της θητείας του. «Όταν καθίσταται σαφές ότι κάτι δεν λειτουργεί, ότι δεν είναι καλό για την ασφάλειά μας, πρέπει να αλλάζουμε πορεία».
*Το νέο σχέδιο της κυβέρνησης Obama περιλαμβάνει τη μεταφορά δεκάδων κρατουμένων στην αμερικανική επικράτεια. Αφού περάσουν από δικαστική διαδικασία, θα αποφασιστεί κατά πόσο δικαιολογείται η περαιτέρω κράτηση τους. Για όσους κριθεί πως δεν υπάρχει λόγος κράτησης, θα αφεθούν ελεύθεροι. Για όσους απομείνουν, θα βρεθούν «ασφαλείς τοποθεσίες» για την κράτησή τους.